Czym jest eduScrum?

14 lipca 2021 • 15 min to read

Wskakuj do tego artykułu, aby dowiedzieć się czym jest eduScrum - innowacyjny sposób pracy z uczniami. Wyjaśniam w nim co jest jego podstawą oraz w jaki sposób funkcjonują w nim role, spotkania i arefakty.

Spis treści

Wstęp

W moim ostatnim artykule wyjaśniłam Dlaczego potrzebujemy eduScruma w edukacji. Dzisiaj chciałabym pokazać Ci co to właściwie jest eduScrum. Zanim przejdę dalej, pozwól, że zadam Ci pytanie:

Jaką wartość ma edukacja w Twoim życiu? Czy ma ona dla Ciebie znaczenie?

Szukając badań na ten temat, natknęłam się na publikację "The wellbeing effect of education" (Niestety artykuł już nie istnieje na stronie) napisanę przez Radę Ekonomicznych i Społecznych Badań. Możemy w niej przeczytać:

Edukacja stała się jednym z najbardziej klarownych wyznaczników życiowych osiągnięć tj.: zatrudnienie, dochód oraz status społeczny. Jest także silnym wyznacznikiem postawy oraz dobrostanu ludzi.

Edukacja jest często używana przez ludzi w celu kształtowania ich “społecznej tożsamości. Kształtuje ich rozumienie siebie oraz relacje z innymi ludźmi.

Jaki jest wpływ edukacji na świat?

• Zmniejszenie bezdomności
• Kształtowanie lepszego społeczeństwa, które lepiej rozumie moralne i etyczne problemy
• Zachęta do innowacji i kreatywności
• Lepszy dobrobyt gospodarczy
• Pomaga uczyć się na błędach z przeszłości…

Mogłabym pisać dużo więcej i ta lista nigdy by się nie skończyła. Edukacja ma ogromny wpływ na nasze życie niezależnie od tego co robimy i kim jesteśmy.

Dlatego tak ważna jest analiza sposobów pracy z uczniami i poszukiwanie usprawnień procesu nauczania, które mogą pomóc uczniom wzrastać.

eduScrum nie jest złotym środkiem, ale może pomóc w kształtowaniu umiejętności 21 wieku i zaadresować pewne problemy z którymi zmagamy się w edukacji.

Historia eduScruma

Wszystko zaczęło się od butelki piwa i grilla, który miał miejsce letniego czerwcowego wieczoru w 2011 z Markiem Reijn. Mark właśnie skończył kurs Scruma prowadzony przez Jeffa Sutherland w firmie Schuberg Philis w Amsterdami, gdzie Mark pracował jako programista. Mark był bardzo entuzjastyczny po szkoleniu Scrumowym i zainspirowany przez Jeffa wyjaśnił mi Scruma na jednej kartce papieru.

On był iskierką, która mnie rozpaliła. W sierpniu 2011 zacząłem używać Scruma z jedną klasą aby zobaczyć czy będzie działać w szkole. Na początku byłem zaskoczony, że działał. W związku z czym, zdecydowałem się używać Scruma ze wszystkimi moimi uczniami z sukcesami. I w ten oto sposób powstał eduScrum.

Tak opisuje eduScruma założyciel - Willy Wijnands. eduScrum jest dzieckiem Scruma, który został początkowo stworzony do tworzenia oprogramowania w branży IT.

Scrum jest opisywany w Przewodniku po Scrumie jako:

uproszczone ramy postępowania, które pomagają poszczególnym osobom, zespołom i organizacjom wytwarzać wartość poprzez adaptacyjne rozwiązywanie złożonych problemów.

Co ciekawe, w historii Willego możemy obserwować empiryczny sposób działania, który jest podstawą Scruma. Wiedza Willego powstała z doświadczenia - sprawdził jak Scrum działa w szkole i dostosował go do warunków szkolnych tworząc eduScrum.

Zarys eduScruma

Bazując na Przewodniku po eduScrumie:

eduScrum to ramy postępowania do prowadzenia uczniów, tam gdzie odpowiedzialność za proces uczenia się jest oddelegowana przez nauczyciela uczniom.

Będę cytować Przewodnik po eduScrumie wiele razy w tym artykule, bo to jest najlepsze źródło opisujące ten sposób pracy z uczniami.

Najważniejsze elementy eduScruma to:

• Nauczyciel opisuje Dlaczego i Co, ale nie definiuje Jak.
• Uczniowie mają autonomię i biorą odpowiedzialność za swój proces uczenia się. Odpowiedzialność jest delegowana od nauczyciela do uczniów.
• Nauczanie jest centralnym elementem eduScruma - uczniowie uczą się jak ze sobą lepiej współpracować, uczyć się mądrze i dowiadują się więcej o sobie.
• eduScrum nie tylko poprawia wyniki, ale także pomaga uczniom odkryć ich mocne strony i nauczyć się pracy w zespołach.
• Ważnym aspektem eduScruma dla nauczycieli jest zwinne podejście tzw. Agile mindset, który pozwala zaufać studentom i dać im wolność wyboru jak będą osiągać swoje cele edukacyjne.
• Jakość osiągnięć uczniów ciągle wzrasta w roku szkolnym, jako rezultat ich brania odpowiedzialności za swój proces uczenia się oraz ciągłe usprawnianie procesu.

eduScrum i Empirycyzm

Podstawą eduScruma podobnie do Scruma jest empirycyzm - teoria według której wiedza pochodzi z doświadczenia. W zasadach eduScruma wyróżniamy 3 filary, które są podstawą do wszystkich aktywności: 1) Transparencja

• Zespoły uczniowskie oraz nauczyciele ustalają wspólne zasady i język (łącznie z definicjami), dzięki którym wszyscy komunikują się mając takie samo rozumienie procesu nauczania.
• Uczniowie i nauczyciele otwarcie i szczerze komunikują problemy, które pojawiają się podczas procesu uczenia się.
• Narzędzia, którymi posługują się uczniowie są transparentne i widoczne w klasie.

2) Wgląd

• Postępy związane z realizacją celów nauczania są często sprawdzane, aby sprawdzić, czy są jakieś usprawnienia, bądź zmiany, które powinny być wprowadzone.
• Wgląd jest realizowany zarówno przez zespoły jak i nauczyciela w klasie.

3) Adaptacja

• Bazując na wglądzie (ang. review), kiedy uczniowie i nauczyciel rozpoznają jakies elementy, które wymagają zmiany, mogą dokonać modyfikacji.
• Modyfikacja powinna być zrobiona tak szybko jak to możliwe, aby uniknąć późniejszych problemów.

Wiem, że powyższe definicje i moje wyjaśnienie może być jeszcze skomplikowane. Mam nadzieję, że po wyjaśnieniu wszystkich elementów eduScruma zrozumiesz to lepiej.

W prostych słowach - empirycyzm w klasie oznacza transparencję, częsty wgląd/sprawdzanie, aby zobaczyć, czy jakieś usprawnienia są wymagane oraz dokonywanie zmian na podstawie tego doświadczenia.

Role w eduScrumie

The eduScrum framework, such as the Scrum framework, consists of teams and their associated roles, ceremonies, artifacts and rules. Each component within the framework serves a specific purpose and is essential for the use and success of eduScrum.

Postaram się wyjaśnić Ci wszystkie role, ceremonie/wydarzenia i artefakty poniżej. W eduScrumie wyróżniamy następujące role:

• Nauczyciel (Właściciel Produktu/eduScrum Master) Zespół Uczniowski Kapitan Zespołu

Zacznijmy od roli Nauczyciela.

Rola Nauczyciela jest miksem Właściciela Produktu i eduScrum Mastera. W eduScrumie różni się od klasycznej roli nauczyciela. Nauczyciel wciąż jest odpowiedzialny za monitorowanie i usprawnianie wyników nauczania - sprawdza indywidualne postępy uczniów.

Aczkolwiek, jego rola w procesie nauczania nieco się zmienia. Nie jest on już jedynym źródłem wiedzy dla uczniów. Nauczyciel wyjaśnia Czym są cele kształcenia, ich Kryteria Celebracji oraz Dlaczego uczniowie mają je osiągnąć. Tymczasem to uczniowie decydują o tym Jak** do nich dojdą.

Co to oznacza dla nauczycieli? Musza zaufać uczniom i dać im więcej miejsca na odkrywanie oraz popełnianie błędów. Wymaga to od nauczycieli wykształcenia Zwinnego sposobu myślenia(ang. Agile Mindset).

Czy to oznacza, że uczniowie są zostawieni sami sobie? Oczywiście, że nie.

• Nauczyciel facylituje proces uczenia się i obserwuje jak zespoły i indywidualni uczniowie sobie radzą.* Nauczyciel wciąż jest ekspertem merytorycznym, który może wspierać, odpowiadać na pytania i prowadzić uczniów. Jest przestrzeń na wykład i wyjaśnianie treści, które nie są jasne dla uczniów.
• Ale jest jedna rzecz, której nauczyciel nie powinien robić używając tego sposobu pracy. Nie powinien dawać rozwiązania i rozwiązywać problemów za uczniów.* Ważną częścią roli nauczyciela jest tworzenie odpowiedniego środowiska do nauki poprzez zachęcanie do współpracy między zespołami, inspirowanie uczniów, tworzenie bezpiecznej przestrzeni.
• Dodatkowo, nauczyciel chroni uczniów przed zakłóceniami z zewnątrz oraz zwraca uwagę na problemy pomiędzy zespołami. Ten sposób pracy pozwala na zauważenie kto potrzebuje indywidualnego wsparcia.* Nauczyciel jest także coachem/wsparciem Kapitanów Zespołów i promuje wartości eduScruma oraz zwinną/Agile filozofię w klasie.

Kolejną rolą w eduScrumie jest rola Zespołu Uczniów.

Zespoły Uczniów składają się z niezależnych uczniów, którzy pracują ze sobą, by osiągnąć wyznaczone cele edukacyjne na koniec Sprintu zgodnie z ustalonymi Kryteriami Celebracji. Członkowie Zespołu są wspólnie, jako Zespół, odpowiedzialni za spełnienie Kryteriów Celebracji.

Zespoły uczniów powinny zawierać 4 lub 5 osób. Jest to wystarczająco, aby w zespole były wszystkie umiejętności potrzebne do osiągnięcia celów nauki, ale nie za dużo, aby utrudniać koordynację i komunikację między uczniami.

Czym cechuje się rola Zespołu uczniowskiego?

• Uczniowie są odpowiedzialni za swój proces uczenia się i za spełnianie Kryteriów Celebracji/Sukcesu, które dostali od nauczyciela.Zespół ma wystarczająco umiejętności, aby być **samoorganizujący. Uczniowie decydują o tym Jak osiągną wyznaczone cele nauki.
• Bardzo ważnym elementem jest odpowiedzialność zbiorowa za wyniki ich pracy. Oznacza to, że jeśli jedna osoba w zespole ma z czymś problem, to zadaniem całego zespołu jest wspierać ją i starać się wspólnie osiągnąć wyznaczone cele.* Zespół Uczniów sam sprawdza swoje postępy w nauce.
• Każdy członek zespołu ma także przestrzeń na wykorzystanie swojego potencjału i wykształcenie nowych umiejętności w swoim zespole.* Używają Flapa/ eduScrumowej Tablicy, Definicji Zrobionego, Definicji Komunikacji oraz** Definicji Frajdy**, aby zarządzać swoją pracą oraz czerpać radość z procesu uczenia się.

Źródło: Biblioteka eduScrum

• Ostatnią rolą w eduScrumie jest Kapitan zespołu

W każdym Zespole Uczniów jest jedna osoba, która pełni rolę Kapitana zespołu. Jej głównym zadaniem jest dbanie o to, aby Zespół Uczniów dobrze sobie radził. W poczatkowej wersji eduScruma rola Kapitana zespołu była opisywana jako eduScrum Master, ale nie odzwierciedlało to w pełni obowiązków i odpowiedzialności tej roli.

Kapitan zespołu jest wybierany na początku Sprintu podczas formowania zespołów. Może być wybrany przez nauczyciela, uczniów, albo w sposób losowy.

Jakie są główne obowiązki Kapitana zespołu:

• Upewnianie się, że Flap (tablica eduScrumowa) jest zaktualizowana, dostępna kiedy to potrzebne i widoczna w klasie. Ma to na celu upewnienie się, że jest transparencja postępów zespołów w klasie.
• Facylitowanie spotkań eduScrumowych kiedy jest to potrzebne.
• Pomaganie zespołowi w usuwaniu przeszkód poprzez dawanie znać nauczycielowi o ich istnieniu.
• Rozpoczynanie współpracy między zespołami.

Spotkanie eduScrumowe - Sprint

Sercem eduScruma jest Sprint, złożony zestaw materiałów do nauki, który zapewnia realizację celów nauczania. Sprint może być bogatą w kontekst serią lekcji, projektem, rozdziałem z książki i tym podobne. Ogólnie Sprint pokrywa się w czasie z długością semestru lub okresu, choć nie jest to wymagane.

Sprint ma określony czas max 7 tygodni, ale to zależy od szkoły i rozkładu zajęć. Sprint zawiera wszystkie inne spotkania opisane poniżej.

1) Formowanie zespołów

Planowanie Sprintu rozpoczyna się od formowania Zespołów Studenckich. Każdy uczeń uzupełnia kwestionariusz z jego mocnymi stronami i umiejętnościami.

Zanim zespoły zostaną utworzone, nauczyciel lub uczniowie wybierają kapitanów zespołów. Kapitanowie mogą także zostać wybrani w sposób losowy. Kapitanowie wybierają anonimowych członków zespołu nie znając ich imion, lecz wiedząc tylko o mocnych stronach/umiejętnościach.

Celem formowania zespołu jest stworzenie zespołów, które są komplementarne - zawierają wszystkie potrzebne umiejętności. Zespoły powinny być także zbilansowane jeśli chodzi o płeć i nie powinny być wybierane na podstawie przyjaźni.

2) Cele nauki

Podczas części dotyczącej celów nauki, nauczyciel wyjaśnia jakie są oczekiwania wobec uczniów i co powinno być dostarczone na koniec Sprintu.

Nauczyciel wyjaśnia wówczas wizję Sprintu, opis projektu oraz dlaczego uczniowie mają się nauczyć tego, co jest o nich wymagane - cele nauki oparte na podstawie programowej. To jest także czas omawiania planu zajęć w trakcie Sprintu, wyjaśnienia jakie są najważniejsze daty w trakcie Sprintu, takie jak Sprint Review, daty egzaminów.

3) Planowanie pracy

Zespoły studenckie otrzymują opis projektu w celu zaplanowania pracy podczas Sprintu. Jest on zazwyczaj w formie historyjek (elementów projektu, które mają być ukończone w trakcie Sprintu. Historyjki powinny zawierać:

• Cele nauki bazujące na podstawie programowej
• Kryteria Celebracji, które muszą być spełnione, aby historyjka była uznana za ukończoną.

Kiedy zespoły znają oczekiwania związane ze Sprintem, następuje moment planowania ich pracy. Używają [Flapa - eduScrumowej tablicy], która wizualnie obrazuje ich plany oraz w przyszłości będzie przedstawiać także ich pracę. Wypisują na Flapie:

• Nazwę projektu
• Historyjki & Kryteria Celebracji, które dostali od nauczyciela
• Nazwę Zespołu
• Członków Zespołu

Źródło: Biblioteka eduScrum

Dla każdej historyjki Zespoły Uczniów tworzą zadania, które mają obrazować pracę, która jest wymagana, aby historyjka została ukończona. Historyjki i zadania powinny być posegregowane chronologicznie bazując na priorytetach dyskutowanych z nauczycielem. Kiedy wszystkie zadania są już utworzone, uczniowie używają Scrum Pokera - techniki do estymowania pracy. Przypisują liczbę punktów potrzebną do ukończenia zadania bazując na kompleksowości zadania oraz umiejętności w zespole.

Po oszacowaniu, Zespół Uczniów rysuje Run Up Chart - Wykres Postępu - jest to wykres, który obrazuje liczbę lekcji/tygodni na osi poziomej i liczbę punktów - story points na pionowej. Aby rozpoznać ile punktów potrzebują ukończyć podczas każdej lekcji (jaka powinna być ich idealna prędkość), dzielą liczbę punktów przez liczbę lekcji i rysują na tej podstawie linię idealną. Wykres Postępu jest narzędziem używanym przez uczniów w celu sprawdzania postępu ich pracy.

Dodatkowo, uczniowie tworzą ich:

• Definicję Skończonego - zasady według których będą stwierdzać, że zadania zostały Ukończone np. Zadanie było przedyskutowane z każdym członkiem zespołu, każdy z zespołu robił quiz, kryteria celebracji są spełnione itp.
• Definicja Komunikacji - w celu ustalenia jak uczniowie będą się ze sobą komunikować (była stworzona podczas Covidu ze względu na pracę zdalną)
• Definicja Frajdy - opisująca wszystko czego zespół potrzebuje aby cieszyć się nauką np. Śmiejemy się razem, świętujemy nasze osiągnięcia, szanujemy każdego członka zespołu itp.

Na końcu Planowania Sprintu, każdy Zespół Uczniów powinien być w stanie wyjaśnić Nauczycielowi, co planują robić, aby osiągnąć wyznaczone cele nauki.

Jest możliwe, że uczniowie będą mieli pewne problemy z tworzeniem zadań za pierwszym razem. Nie zawsze jest to dla nich naturalne, że mają wolność decydowania o tym jak pracują. W tej sytuacji, zadaniem nauczyciela jest poprowadzić ich i okazać im potrzebne wsparcie.

Na Stojaka

Na Stojaka (ang. Stand Up) jest wydarzeniem ograniczonym czasowo do pięciu minut, przeznaczonym na synchronizację działań i zaplanowanie pracy do następnego spotkania.

Kapitan Zespołu powinien dbać o to, aby zespół odbywał spotkanie i aby odbywało się ono w wyznaczonych ramach czasowych.

Spotkanie to odbywa się na początku każdej lekcji.

Podczas tego spotkania każdy uczeń z zespołu odpowiada na pytania:

• Co zrobiłem, aby pomóc zespołowi od poprzednich zajęć?
• Co zamierzam zrobić na tych zajęciach, aby pomóc zespołowi?
• Jakie przeszkody stoją na drodze mnie lub zespołowi?

Na Stojaka to okazja dla Zespołu Uczniów do sprawdzania ich postępu i rozmawiania na temat problemów, przeszkód i zależności.

• Podczas tego spotkania Zespoły Uczniów używają Flapa - eduScrumowej tablicy, aby sprawdzać swój postęp. Na bieżąco aktualizują tablicę i przenoszą swoje zadania w zależności od ich poziomu ukończenia pomiędzy “Do zrobienia”, “W trakcie” i “Zrobione”. Podczas Na Stojaka mają możliwość zobaczyć ile zadań zostało ukończonych i co jest jeszcze do zrobienia.
• Każdej lekcji oznaczają na Wykresie Postępu ile punktów udało im się ukończyć i sprawdzają jak to się ma do linii idealnej zaplanowanej na początku Sprintu.
• Na Stojaka to także czas, kiedy zespół komunikuje przeszkody wymienione na tablicy eduScrumowej. Przeszkody mogą być dodane w formie karteczek w każdym momencie Sprintu.

Źródło: Biblioteka eduScrum

Przegląd Sprintu

Przegląd Sprintu to spotkanie, które jest organizowane wielokrotnie podczas Sprintu - Zespoły Uczniów prezentują wszystkim co udało im się osiągnąć.

Forma przeglądu lub małych przeglądów zależy od celów nauki oraz kryteriów celebracji. Najważniejszym celem Przeglądu Sprintu jest Sprawdzić postęp w kierunku osiągnięcia celów nauki, dostać informację zwrotną oraz poprawić coś, jeśli jest taka potrzeba.

W eduScrumie chcemy dawać i dostawać informację zwrotną w stylu ”delfinim” (inkrementalnym) oraz unikać sytuacji kiedy nie ma transparencji związanej z postępem podczas Sprintu. Poniższy obrazek bardzo dobrze to przedstawia.

Źródło: Biblioteka eduScrum

Retrospektywa Sprintu

Kiedy Sprint zbliża się ku końcowi, nadchodzi czas na bardzo ważne spotkanie eduScrumowe - Retrospektywę Sprintu. Celem tego spotkania jest przeanalizowanie jak ostatni Sprint poszedł jeśli chodzi o ludzi, relacje, procesy i narzędzia. Jest to moment na osobistą i zespołową refleksję, która może pomóc uczniom doskonalić się w trakcie kolejnego Sprintu.

Retrospektywa Sprintu w eduScrumie zawiera: 1)Refleksję zespołową/grupową:

• Refleksja jak zespół sobie poradził - narzędzia, sposoby pracy oraz miejsca do usprawnienia: co poszło dobrze, a co nie powinno być robione.
• Ewaluacja członków zespołu - informacja zwrotna związana z umiejętnościami członków zespołu - co użyli, nad czym mogą popracować.

Ta część może być także na poziomie klasy, jeśli zespoły są zmieniane w każdym Sprincie.

• Podobnie do refleksji zespołowej/grupowej, uczniowie analizują także siebie jako Indywidualne jednostki poprzez odpowiadanie na pytania dotyczące ich umiejętności - co zrobili dobrze, jakie umiejętności wykształcili oraz nad czym chcą pracować w przyszłości.

Rezultaty Retrospektywy Sprintu powinny zawierać osiągnięcia i pomysły na usprawnienia na poziomie zespołowym/grupowym oraz indywidualnym. To jest świetny moment dla każdego ucznia, który pomaga wzrastać zarówno jako członek zespołu, jak i jako indywidualna jednostka.

Podsumowanie

Wiem, że ten artykuł nie był krótki, zatem gratuluję Ci, że udało Ci się dobrnąć do końca!

Pozwól, że wymienię kilka rzeczy związanych z eduScrumem, które warto zapamiętać:

• eduScrum to ramy postępowania stworzone przez Willego Wijnands w 2011 roku, które dają uczniom możliwość wzięcia odpowiedzialności za swój proces uczenia się.
• Teacher daje odpowiedzi na pytania Dlaczego? i Co?, ale uczniowie mają przestrzeń na zdecydowanie Jak osiągną ich cele nauki.
• eduScrum bazuje na Scrumie , a jego podstawą jest Empirycyzm, który oparty jest na 3 filarach: Transparencja, Wgląd (Review) and Adaptacja.
• eduScrumowe role to: Nauczyciel (Właściciel Produktu, eduScrum Master), Kapitan Zespołu, Zespół Uczniów.
• eduScrumowe spotkania to: Sprint, Planowanie Sprintu(Formowanie Zespołu, Cele Nauki, Planowanie Pracy), Na Stojaka, Przegląd Sprintu, Retrospektywa Sprintu (Zespołowa/grupowa ewaluacja, personalna refleksja)
• eduScrumowe artefakty to: Zakres Projektu (historyjki i Kryteria Celebracji), Flap - tablica eduScrumowa, Definicja Zrobionego, Definicja Komunikacji, Definicja Frajdy.

Dziękuję za przeczytanie tego artykułu. Co myślisz na temat eduScruma? Czy jest cokolwiek co Cię zaskoczyło?

Daj znać jeśli ten temat jest dla Ciebie interesujący i które części chcesz poznać głębiej. Jeśli masz ochotę dowiedzieć się więcej o eduScrumie, zapraszam Cię serdecznie na mój eduScrum Basic Training - Szkolenie z Podstaw eduScruma.